యజ్ఞోపవీత ధారణ విధి
ఆచమనము ( కుడిచేతిని గోకర్ణాకృతిలో పట్టుకొని మూడు మారులు జలమును పుచ్చుకొనవలయును ) .
ఆచమ్య ఓం కేశవాయ స్వాహా ఓం నారాయణాయ స్వాహా ఓం మాధవాయ స్వాహా ఓం గోవిందాయ నమ ః ఓం విష్ణవే నమ ః ఓం మధుసూదనాయ నమః ఓం త్రివిక్రమాయ నమ ః ఓం వామనాయ నమః ఓం శ్రీధరాయ నమ ః ఓం హృషీకేశాయ నమ ః ఓం పద్మనాభాయ నమ ః ఓం దామోదరాయ నమ ః ఓం సంకర్షణాయ నమ ః ఓం వాసుదేవాయనమ ః ఓం ప్రద్యుమ్నాయ నమ ః ఓం అనిరుద్దాయ నమ ః ఓం పురుషోత్తమాయ నమః ఓం అధోక్షజాయ నమః ఓం నారసింహాయ నమ ః ఓం అచ్యుతాయ నమ ః ఓం జనార్ధనాయ నమ ః ఓం ఉపేంద్రాయ నమః ఓం హరయే నమ ః ఓం శ్రీ కృష్ణాయ నమ ః
ఉత్తిష్ఠను భూతపిశాచాః యేతే భూమిభారకాః
ఏతేషామవిరోధేన బ్రహ్మకర్మ సమారభే
ఓం పృథివ్యా ః మేరో ః పృష్టఋషి ః కూర్మోదేవతా సుతలం ఛందః ఆసనే వినియోగః అనంతాసనాయ నమః
ప్రాణాయామము
ప్రణవస్య పరబ్రహ్మఋషి ః పరమాత్మాదేవతా దైవీ
గాయత్రీ ఛంద ః . ప్రాణాయామే వినియోగః
ఓం భూః ఓం భువః ఓగ్‌ం సువః ఓం మహః ఓం జనః ఓం తపః ఓగ్‌ం సత్యం ఓం తత్ సవితు ర్వరేణ్యం భర్గోదేవస్య ధీమహి ధియో యో నః ప్రచోదయాత్ ఓమాపో జ్యోతీ రసోమృతం బ్రహ్మ భూర్భువస్సువరోమ్ సంకల్పము శ్రీ గోవింద - గోవింద - గోవింద - శుభాభ్యుదయార్థం చ శుభే శోభనే మంగళేముహూర్తే అత్ర పృధివ్యాం జంబూద్వీపే... (దేశకాల పరిస్థితులను అనుసరించి అంటే అమెరికాలో వున్నవారు వారి ప్రాంత సంకల్పము చేయవలెను) భరతవర్ష భరతఖండే మేరో ః దక్షిణ దిగ్భాగే శ్రీశైలస్య వాయవ్య ( ఆగ్నేయ ) ప్రదేశే , శ్రీ కృష్ణా గోదావర్యోర్మద్యదేశే ( శ్రీ కృష్ణాకావేర్యోర్మద్యదేశే ) , లక్ష్మీ నివాసగృహే సమస్తదేవతా బ్రాహ్మణ హరిహరసన్నిధౌ అద్య బ్రహ్మణః ద్వితీయ పరార్ధే , శ్వేతవరాహకల్పే , వైవస్వత మన్వంతరే , కలియుగే , ప్రథమపాదే , అస్మిన్ వర్తమాన వ్యావహారిక చాంద్రమానేన .... నామ సంవత్సరే .... యనే వర్ష ఋతౌ .... మాసే శుక్ల పక్షే ...... తిధౌ ...... శుభవాసరే , శుభనక్షత్రే , శుభయోగే , శుభకరణ , ఏవం గుణ విశేషణ విశిష్టాయాం శుభతిధౌ మమ ఉపాత్త దురితక్షయ ద్వారా శ్రీ భగవాదాజ్ఞయా భగవత్ కైంకర్య యోగ్యతా సిద్ద్యర్థం శ్రౌత , స్మార్త , నిత్య కర్మాద్యనుష్టాన , గృహస్తాశ్రమ ధర్మ సిద్ద్యర్థం నూతన యజ్ఞోపవీత ధారణం కరిష్యే .
( అని సంకల్పము పఠించి ఎడమచేత ఉద్ధరణితో నీటిని తీసికొని కుడిచేతిలో పోసుకొని పాత్రలో విడువవలెను . )
ఓం అపో హిష్ఠా మయోభువః తాన ఊర్జే దధాతన మహేరణాయ చక్షసే యో వశ్శివ తమో రసః తస్య భాజయతే హ నః ఉశతీరివ మాతరః తస్మాణరంగమామ వః యస్య క్షయాయ జిన్వథ ఆపో జనయథా చ నః ( అను మంత్రముతో యజ్ఞోప వీతముల పై తీర్థమును ప్రోక్షించి , శ్రీ చూర్ణముతో విష్ణు ( బ్రహ్మ ) ముడులను అలంకరించి ఎదుటనుంచుకొని )
1 . ప్రథమ తంతా ఓం అగ్నిమీళేతి ఓంకారమావాహయామి ,
2 . ద్వితీయ తంతౌ ఓం అగిందూత మితి అన్ని అవాహయామి ,
3.తృతీయ తంతా ఓం నమో అస్తు సర్పేభ్యో ఇతి సర్పం అవాహయామి ,
4. చతుర్థ తంతా ఓం సోమోధేను గ్ మితి సోమం అవాహయామి ,
5.పంచమతంతౌ ఓం ఇదం పితృభ్య ః ఇతి పితృన్ అవాహయామి ,
6 . షష్ణ తంతా ఓం ప్రజాపతేనత్వదితి ప్రజాపతిం అవాహయామి ,
7.సప్తమ తంతౌ ఓం తవవాయవృథ ఇతి వాయుం అవాహయామి ,
8 . అష్టమ తంతౌ ఓం చిత్రందేవానామితి సూర్యం అవాహయామి ,
9.నవమ తంతా ఓం విశ్వేదేవాస ఇతి విశ్వే దేవాన్ ఆవాహయామి .
1 . ప్రథమగ్రంథా - ఓం బ్రహ్మాదేవానామితి బ్రహ్మణే నమః - బ్రహ్మాణ మావాహయామి . 2 . ద్వితీయగ్రంథా - ఓం ఇదం విష్ణురితి విష్ణవేనమః - విష్ణు మావాహయామి . 3 . తృతీయగ్రంథా - ఓం కద్రుద్రాయమితి రుద్రాయనమః - రుద్రమావాహయామి . ధ్యానమ్ -
శ్లో . ముక్తా విద్రుమ హేమనీలధవళ చ్ఛాయై ర్ముఖైసీక్షణిః
యుక్తాం ఇన్దునిబద్ధరత్నమకుటాం తత్యార్థ వర్ణాత్మికామ్
గాయత్రీం వరదాభయాంకుశకశాశ్శుభ్రం కపాలం గదాం
శంఖం చక్రమథారవిందయుగళం హస్తి : వహంతీం భజే
యజ్ఞోప వీత దేవతాభ్యోన్నమః హస్తయోః అర్ఘ్యం సమర్పయామి , పాదయోః పాద్యం సమర్పయామి , ముఖే ఆచమనీయం సమర్పయామి . శుద్దోదక స్నానం సమర్పయామి . ( అని తీర్ధనును ప్రోక్షించవలయును) ధూపమాఘ్రాపయామి , దీపం దర్శయామి , నైవేద్యం సమర్పయామి . ఇతి సూర్యాయ ప్రదర్శ . పూర్వవన్నిధాయ యజ్ఞోప వీతం స్పశన్ , అష్ణోత్తర శతసంఖ్యాకాం గాయత్రీ . మంత్రజపం కరిష్యే (శర్కర లేక ఫలమును ఆరగింపు చేయలయును ) ఆచమ్య ( ఆచ మనము చేసి ) , ప్రాణానాయమ్య ( ప్రాణాయామము చేసి), (సంకల్పము చెప్పి) యజ్ఞోప వీత మంత్రస్య బ్రహ్మా ఋషిః , త్రిష్టుప్ ఛందః , వేదాః త్రయోదేవతాః శ్రీమన్నారాయణ ప్రీత్యర్దే యజ్ఞోపవీత ధారణే వినియోగః
యజ్ఞోపవీతం , పరమం పవిత్రం ప్రజాపతేః యత్ సహజం పురస్తాత్
ఆయుష్య మగ్య్రం ప్రతిముంచ శుభ్రమ్ యజ్ఞోపవీతం బలమస్తుతేజః
( అను మంత్రమును ఉచ్చరిస్తూ ఒక యజ్ఞోప వీతము బ్రహ్మముడి యొక్క కొన లు పైకి యుండునట్లు ధరించవలయును . తిరిగి ఆచమనము , ప్రాణాయామము చేసి ) గృహస్థాశ్రమ యోగ్యతా సిద్ద్యర్థం ద్వితీయయజ్ఞోపవీత ధారణం కరిష్యే ః ( అని నీళ్ళు వదలి , మరల ’ యజ్ఞోపవీతం . . . బలమస్తు తేజః ’ అనుదానిని పఠించి రెండవ దానిని ధరించవలయును . మరల ఆచమనము , ప్రాణాయామము చేసి )
‘ఉత్తరీయార్థం తృతీయ యజ్ఞోపవీత ధారణం కరిష్యే
( అని నీళ్ళువదలి యజ్ఞోపవీత . . . బలమస్తు తేజ ః అను దానిని పఠించి తృతీయ యజ్ఞోపవీతముల ముడులను 108 , లేక 11 పర్యాయములకు తక్కువ కా కుండా గాయత్రీ మంత్రజపమును చేయవలయును . తదుపరి యధాప్రకారము సంధ్యావందనం పూర్తిగావించి ఈ క్రింది మంత్రమును చదువుచు పాత యజ్ఞోపవీతమును శిరస్సు పైనుండి వెనుకకు వీపువైపునకు తీసి తీర్థం వదలవలయును . )
ఉపవీతం భిన్నతంతుం జీర్ణం కశ్మల దూషితమ్
విసృజామి హరే విష్ణో , వర్చోదీర్ఘాయురస్తుమే
‘ ఓం తత్సత్ శ్రీమన్నారాయణార్పణమస్తు
జైశ్రీమన్నారాయణ
ఆచమనము ( కుడిచేతిని గోకర్ణాకృతిలో పట్టుకొని మూడు మారులు జలమును పుచ్చుకొనవలయును ) .
ఆచమ్య ఓం కేశవాయ స్వాహా ఓం నారాయణాయ స్వాహా ఓం మాధవాయ స్వాహా ఓం గోవిందాయ నమ ః ఓం విష్ణవే నమ ః ఓం మధుసూదనాయ నమః ఓం త్రివిక్రమాయ నమ ః ఓం వామనాయ నమః ఓం శ్రీధరాయ నమ ః ఓం హృషీకేశాయ నమ ః ఓం పద్మనాభాయ నమ ః ఓం దామోదరాయ నమ ః ఓం సంకర్షణాయ నమ ః ఓం వాసుదేవాయనమ ః ఓం ప్రద్యుమ్నాయ నమ ః ఓం అనిరుద్దాయ నమ ః ఓం పురుషోత్తమాయ నమః ఓం అధోక్షజాయ నమః ఓం నారసింహాయ నమ ః ఓం అచ్యుతాయ నమ ః ఓం జనార్ధనాయ నమ ః ఓం ఉపేంద్రాయ నమః ఓం హరయే నమ ః ఓం శ్రీ కృష్ణాయ నమ ః
ఉత్తిష్ఠను భూతపిశాచాః యేతే భూమిభారకాః
ఏతేషామవిరోధేన బ్రహ్మకర్మ సమారభే
ఓం పృథివ్యా ః మేరో ః పృష్టఋషి ః కూర్మోదేవతా సుతలం ఛందః ఆసనే వినియోగః అనంతాసనాయ నమః
ప్రాణాయామము
ప్రణవస్య పరబ్రహ్మఋషి ః పరమాత్మాదేవతా దైవీ
గాయత్రీ ఛంద ః . ప్రాణాయామే వినియోగః
ఓం భూః ఓం భువః ఓగ్‌ం సువః ఓం మహః ఓం జనః ఓం తపః ఓగ్‌ం సత్యం ఓం తత్ సవితు ర్వరేణ్యం భర్గోదేవస్య ధీమహి ధియో యో నః ప్రచోదయాత్ ఓమాపో జ్యోతీ రసోమృతం బ్రహ్మ భూర్భువస్సువరోమ్ సంకల్పము శ్రీ గోవింద - గోవింద - గోవింద - శుభాభ్యుదయార్థం చ శుభే శోభనే మంగళేముహూర్తే అత్ర పృధివ్యాం జంబూద్వీపే... (దేశకాల పరిస్థితులను అనుసరించి అంటే అమెరికాలో వున్నవారు వారి ప్రాంత సంకల్పము చేయవలెను) భరతవర్ష భరతఖండే మేరో ః దక్షిణ దిగ్భాగే శ్రీశైలస్య వాయవ్య ( ఆగ్నేయ ) ప్రదేశే , శ్రీ కృష్ణా గోదావర్యోర్మద్యదేశే ( శ్రీ కృష్ణాకావేర్యోర్మద్యదేశే ) , లక్ష్మీ నివాసగృహే సమస్తదేవతా బ్రాహ్మణ హరిహరసన్నిధౌ అద్య బ్రహ్మణః ద్వితీయ పరార్ధే , శ్వేతవరాహకల్పే , వైవస్వత మన్వంతరే , కలియుగే , ప్రథమపాదే , అస్మిన్ వర్తమాన వ్యావహారిక చాంద్రమానేన .... నామ సంవత్సరే .... యనే వర్ష ఋతౌ .... మాసే శుక్ల పక్షే ...... తిధౌ ...... శుభవాసరే , శుభనక్షత్రే , శుభయోగే , శుభకరణ , ఏవం గుణ విశేషణ విశిష్టాయాం శుభతిధౌ మమ ఉపాత్త దురితక్షయ ద్వారా శ్రీ భగవాదాజ్ఞయా భగవత్ కైంకర్య యోగ్యతా సిద్ద్యర్థం శ్రౌత , స్మార్త , నిత్య కర్మాద్యనుష్టాన , గృహస్తాశ్రమ ధర్మ సిద్ద్యర్థం నూతన యజ్ఞోపవీత ధారణం కరిష్యే .
( అని సంకల్పము పఠించి ఎడమచేత ఉద్ధరణితో నీటిని తీసికొని కుడిచేతిలో పోసుకొని పాత్రలో విడువవలెను . )
ఓం అపో హిష్ఠా మయోభువః తాన ఊర్జే దధాతన మహేరణాయ చక్షసే యో వశ్శివ తమో రసః తస్య భాజయతే హ నః ఉశతీరివ మాతరః తస్మాణరంగమామ వః యస్య క్షయాయ జిన్వథ ఆపో జనయథా చ నః ( అను మంత్రముతో యజ్ఞోప వీతముల పై తీర్థమును ప్రోక్షించి , శ్రీ చూర్ణముతో విష్ణు ( బ్రహ్మ ) ముడులను అలంకరించి ఎదుటనుంచుకొని )
1 . ప్రథమ తంతా ఓం అగ్నిమీళేతి ఓంకారమావాహయామి ,
2 . ద్వితీయ తంతౌ ఓం అగిందూత మితి అన్ని అవాహయామి ,
3.తృతీయ తంతా ఓం నమో అస్తు సర్పేభ్యో ఇతి సర్పం అవాహయామి ,
4. చతుర్థ తంతా ఓం సోమోధేను గ్ మితి సోమం అవాహయామి ,
5.పంచమతంతౌ ఓం ఇదం పితృభ్య ః ఇతి పితృన్ అవాహయామి ,
6 . షష్ణ తంతా ఓం ప్రజాపతేనత్వదితి ప్రజాపతిం అవాహయామి ,
7.సప్తమ తంతౌ ఓం తవవాయవృథ ఇతి వాయుం అవాహయామి ,
8 . అష్టమ తంతౌ ఓం చిత్రందేవానామితి సూర్యం అవాహయామి ,
9.నవమ తంతా ఓం విశ్వేదేవాస ఇతి విశ్వే దేవాన్ ఆవాహయామి .
1 . ప్రథమగ్రంథా - ఓం బ్రహ్మాదేవానామితి బ్రహ్మణే నమః - బ్రహ్మాణ మావాహయామి . 2 . ద్వితీయగ్రంథా - ఓం ఇదం విష్ణురితి విష్ణవేనమః - విష్ణు మావాహయామి . 3 . తృతీయగ్రంథా - ఓం కద్రుద్రాయమితి రుద్రాయనమః - రుద్రమావాహయామి . ధ్యానమ్ -
శ్లో . ముక్తా విద్రుమ హేమనీలధవళ చ్ఛాయై ర్ముఖైసీక్షణిః
యుక్తాం ఇన్దునిబద్ధరత్నమకుటాం తత్యార్థ వర్ణాత్మికామ్
గాయత్రీం వరదాభయాంకుశకశాశ్శుభ్రం కపాలం గదాం
శంఖం చక్రమథారవిందయుగళం హస్తి : వహంతీం భజే
యజ్ఞోప వీత దేవతాభ్యోన్నమః హస్తయోః అర్ఘ్యం సమర్పయామి , పాదయోః పాద్యం సమర్పయామి , ముఖే ఆచమనీయం సమర్పయామి . శుద్దోదక స్నానం సమర్పయామి . ( అని తీర్ధనును ప్రోక్షించవలయును) ధూపమాఘ్రాపయామి , దీపం దర్శయామి , నైవేద్యం సమర్పయామి . ఇతి సూర్యాయ ప్రదర్శ . పూర్వవన్నిధాయ యజ్ఞోప వీతం స్పశన్ , అష్ణోత్తర శతసంఖ్యాకాం గాయత్రీ . మంత్రజపం కరిష్యే (శర్కర లేక ఫలమును ఆరగింపు చేయలయును ) ఆచమ్య ( ఆచ మనము చేసి ) , ప్రాణానాయమ్య ( ప్రాణాయామము చేసి), (సంకల్పము చెప్పి) యజ్ఞోప వీత మంత్రస్య బ్రహ్మా ఋషిః , త్రిష్టుప్ ఛందః , వేదాః త్రయోదేవతాః శ్రీమన్నారాయణ ప్రీత్యర్దే యజ్ఞోపవీత ధారణే వినియోగః
యజ్ఞోపవీతం , పరమం పవిత్రం ప్రజాపతేః యత్ సహజం పురస్తాత్
ఆయుష్య మగ్య్రం ప్రతిముంచ శుభ్రమ్ యజ్ఞోపవీతం బలమస్తుతేజః
( అను మంత్రమును ఉచ్చరిస్తూ ఒక యజ్ఞోప వీతము బ్రహ్మముడి యొక్క కొన లు పైకి యుండునట్లు ధరించవలయును . తిరిగి ఆచమనము , ప్రాణాయామము చేసి ) గృహస్థాశ్రమ యోగ్యతా సిద్ద్యర్థం ద్వితీయయజ్ఞోపవీత ధారణం కరిష్యే ః ( అని నీళ్ళు వదలి , మరల ’ యజ్ఞోపవీతం . . . బలమస్తు తేజః ’ అనుదానిని పఠించి రెండవ దానిని ధరించవలయును . మరల ఆచమనము , ప్రాణాయామము చేసి )
‘ఉత్తరీయార్థం తృతీయ యజ్ఞోపవీత ధారణం కరిష్యే
( అని నీళ్ళువదలి యజ్ఞోపవీత . . . బలమస్తు తేజ ః అను దానిని పఠించి తృతీయ యజ్ఞోపవీతముల ముడులను 108 , లేక 11 పర్యాయములకు తక్కువ కా కుండా గాయత్రీ మంత్రజపమును చేయవలయును . తదుపరి యధాప్రకారము సంధ్యావందనం పూర్తిగావించి ఈ క్రింది మంత్రమును చదువుచు పాత యజ్ఞోపవీతమును శిరస్సు పైనుండి వెనుకకు వీపువైపునకు తీసి తీర్థం వదలవలయును . )
ఉపవీతం భిన్నతంతుం జీర్ణం కశ్మల దూషితమ్
విసృజామి హరే విష్ణో , వర్చోదీర్ఘాయురస్తుమే
‘ ఓం తత్సత్ శ్రీమన్నారాయణార్పణమస్తు
జైశ్రీమన్నారాయణ
